Mongolië, land van de eeuwige gastvrijheid

Mongolië. Wat een ongekend mooi land. Je houdt het haast niet voor mogelijk. En zo uniek, er bestaat geen twijfel over mogelijk dat de ervaringen die je in dit land hebt, je nergens anders op de wereld zult hebben. De eeuwenoude Nomaden cultuur, waarbij mensen met hun vee en hun primitieve gertent van plek naar plek trekken, is hier nog in de puurste vorm aanwezig. Waar andere landen zich ontwikkelen en inspelen op luxe wensen van toeristen, is het de kracht van Mongolië om vast te houden aan traditie. En daar maken ze mij als toerist in Mongolië, bijzonder gelukkig mee. Oké, drie weken zonder douche, toilet en matras was wel even wennen. Maar even geen internet, geen telefoon, geen tv, geen nieuws, geen ellende uit de wereld, was bijzonder rustgevend.

Reizen in Mongolië is anders. In Azië is niets voorspelbaar, maar dit is écht avontuur. Je weet 's ochtends niet of je 's avonds een slaapplaats vindt, de auto kan zomaar vastlopen in de modder en het weer kan omslaan van lopen in je t-shirt tot wakker worden met -15 en 20cm sneeuw.

Na aankomst met de Trans Mongolië Express trein in de hoofdstad Ulaan Bataar, waar de winter een maandje vroeger dan gebruikelijk begon (Lees: sneeuw en -13), ging ik direct op zoek naar medereizigers om het land mee door te reizen. In Mongolië zijn er nauwelijks wegen en openbaar vervoer. Om op de echte mooie plekken te komen, is een jeep met 4wd en een gids nodig om door de soms extreme landschappen te rijden. De zoektocht naar medereizigers bleek nog niet zo gemakkelijk, het hoofdseizoen is duidelijk over en de meeste reizigers maken slechts een korte stop op doorreis naar China. Na twee volle dagen zoeken liep ik het Nederlandse stel Paul (31) en Lindy (28) uit Utrecht (reisblog: paulenlindyopavontuur.blogspot.nl) tegen het lijf liep in café Amsterdam. Zij hadden net die ochtend een 21 daagse toer geboekt naar Noord-, Centraal-, en Zuid-Mongolië en ik kon aansluiten. Gezellig, en gunstig voor de prijs. Twee Nederlandse mannen, die bezig zijn met interessant project (www.dutchcourage.org) haakten ook een deel van de trip met hun eigen landcruiser aan. Het reisgezelschap was compleet en zo begon op 1 oktober het uitkomen van mijn droom: Rondireizen in Mongolië. Al na een uur verlieten we de verharde weg en begon het off-road rijden over de groene steppen, bergen, rotsen en door rivieren. Al na een uur wist ik dat ik geen spijt zou krijgen van deze hap uit mijn reis budget.

Wat heb ik hier veel gezien, beleefd en gedaan: We hebben 3700 km gereden. Zoveel kilometers betekent hele dagen rijden in de auto, wat een nadeel kan zijn, maar het woord nadeel durf ik niet in mijn mond te nemen. Het uitzicht vanuit de auto is pure verwennerij. Het slingeren door de auto over de hobbelige paden heeft geleid tot blauwe plekken en stijve spieren, maar dit was het allemaal waard. Ik heb me gewaand in Afrika, waar ik in plaats van roofdieren kuddes yaks, paarden, schapen en geiten in alle vrijheid op de steppe heb zien lopen, die 's avonds weer door een Nomaad te paard bij elkaar worden gedreven. Ik ben nieuwsgierig aangekeken door marmotjes vanuit hun holletje, ik heb vosjes voor de auto langs zien schieten, roofvogels boven mijn hoofd zien cirkelen, kamelen door de kale woestijn zien galopperen en ik ben uit mijn slaap gehouden door een huilende wolf. Ik heb een 4 daagse trekking te paard gedaan, de krater van een vulkaan beklommen, in een hot spring gezeten, zandduinen beklommen en met mijn niet-waterdichte sneakers door de sneeuw geploeterd om bergen over te komen. Ik ben soms een dag lang geen tegenligger tegengekomen en ik heb in drie weken tijd slechts twee andere toeristen gespot. Ik heb mijn Westerse gewoonten over boord gegooid en drie weken niet gedoucht (op één badje hotspring en haren wassen met een emmertje water na). Deze nieuwe levensstijl wende kennelijk bijzonder snel, want als je na 15 nachten in een gertent een ger waar ze theezakjes en elektriciteit hebben beoorreeld als luxe en 'westers', dan besef je dat je mindset is veranderd. Ik heb mijn culinaire grenzen verlegd en de Mongoolse keuken geproefd, ook een avontuur op zich te noemen. De traditionele Mongoolse pot schaft melk- en vleesproducten die op alle denkbare wijzen worden bereid. Bijna alle delen van het dier inclusief ingewanden, orgaanvlees en merg. Zover ik weet ben ik aan de ingewanden ontkomen, maar ik weet wel dat ik voor de rest van mijn leven genoeg schapenvlees (louter vet) heb gegeten en genoeg thee met geitenmelk en zout heb gedronken. Eten of drinken afslaan, dat zit er niet bij. Naast dat Mongolen de meest gastvrije en lieve mensen zijn, zijn ze ook erg traditioneel en bijgelovig. Dit heeft er toe geleid dat ik een vers door een Mongool uitgelikt schaaltje geitenyoghurt vervolgens ook mocht gaan uitlikken en dat al mijn karma opgebouwd in India en Sri Lanka overboord is gegaan door tussen de palen in de ger door te lopen (bad luck!) Met hoeveel liefde en respect ik me ook aan wil passen aan een andere cultuur, sommige dingen gaan net iets te ver...

Het bovenstaande is slechts een greep uit de dingen die ik heb meegemaakt. Één belevenis verdient echter extra aandacht, het overnachten in de ger. Op een gegeven moment is in samenwerking met mijn reisgenoten Paul en Lindy de onderstaande checklist tot stand gekomen (Dat schetst misschien een beeld van de omstandigheden)

Gerchecklist
1. Is er überhaupt een ger? Kunnen we de familie vinden of zijn ze vertrokken naar de winterplaats?
2. Hebben we een eigen ger of slapen we in de ger van de locals?
3. Slapen de locals tussen ons in of slapen ze in 'de schuur'? (Een extra ger zonder kachel en bedden)
4. Hebben we een zomer of een winter(met schapenvacht geïsoleerde) ger?
5. Slapen we op de grond of in een bed?
6. Heeft het bed alleen planken of ook een matras (lees: tuinkussen?)
7. Is er een kachel? Zo ja, wordt er gestookt met hout of gedroogde kamelenstront?
8. Zijn er extra dekens? (Kan fijn zijn als je met -15 op de grond van een ger ligt)
9. Is er licht? (Of zijn we vanaf 19.00 afhankelijk van kaarslicht en zaklamp?)
10. Slapen er ook dieren in de ger? En zijn ze dood of levend? (Lees: hoeveel kilo gedroogd schaap hangt er naast mn bed en word ik vannacht wakker met een kat op m'n hoofd?)
11. Kan de deur dicht? (Niet verkeerd als dronken Mongolen, met de dubbele betekenis van het woord, proberen binnen te komen)
12. Is het dak dicht? (Handig als het sneeuwt)

Naast al het moois wat ik van de Mongoolse natuur heb mogen zien, heb ik misschien nog wel het meest genoten van de Mongoolse gastvrijheid. Want hoe fijn is het dat er in een wereld van oorlog, egoïsme en sloten op alle deuren, nog gewoon mensen zijn die met liefde de deur openen voor een ieder ieder die wilt komen eten of slapen. Dit hebben we vaak meegemaakt. Bij aanvang van de trip kreeg de gids een zak geld en een route mee. Niets was vooraf vastgelegd, elke dag was het weer een verrassing of we 's avonds een familie zouden vinden om bij te overnachten. In principe wordt er regelmatig bij dezelfde families overnacht, maar als de nomaden zijn vertrokken van hun zomerplaats naar hun winterplaats, kunnen ze zomaar onvindbaar zijn. Dit heeft er toe geleid dat we 's avonds laat bij willekeurige families hebben aangeklopt. Je zou het naar het Nederlands kunnen vertalen als: Er komen 5 vreemde mensen je achterdeur binnen lopen zonder te kloppen, vragen of ze kunnen slapen. Je laat hen op de grond slapen, kookt voor ze en je gaat zelf in de koude schuur zonder kachel slapen terwijl je ook nog je extra dekens aan je gasten hebt gegeven. Voor ons bizar, maar hier the way of life. Je laat mensen nooit in de kou staan.

Ik zou nog zoveel kunnen schrijven over de mooie en bizarre ervaringen, maar het moet voor jullie lezers ook een beetje leuk blijven natuurlijk! En ik zal jullie na mijn thuiskomst nog genoeg lastig vallen met verhalen over Mongolië, ik zal er niet snel over uitgepraat raken...

Veel liefs, inmiddels vanuit het gekke, drukke, iets warmere maar vol met smog hangende Beijing